Όταν ο τουρισμός πάει περίπατο
Εδώ και καιρό θέλω να γράψω για τον τρόπο που εξελίσσεται η υπόθεση τουρισμός στην Θεσσαλονίκη, Δυστυχώς δεν είμαι ειδικός στο θέμα, αλλά απ’ ότι διαπιστώνω σχεδόν κανένας από όσους ασχολούνται δεν είναι επίσης ειδικός. Και τελικά αυτό είναι και το πρόβλημα στην πόλη ή μάλλον και αυτό είναι ένα πρόβλημα στην πόλη.
Την Παρασκευή (24/5) βρέθηκα με δυο ειδήσεις μπροστά μου όπου χρήστες του Fb τις σχολιάζανε ξεχωριστά και ποικιλοτρόπως. Η μία ήταν το παρακάτω Video που μονόπατα παίρνει δηλώσεις του συμβούλου τουρισμού και πρώην αντιδημάρχου κ. Πέγκα και ενός απίθανου τουριστικού πράκτορα που αγνοεί ότι ο Ναζίμ Χικμέτ παρ’ ότι γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1902 και έφυγε το 1911 δεν είναι ο λόγος για τον οποίο έρχονται οι Τούρκοι επισκέπτες. Επισκέπτες που, όσα χρόνια έζησα στην Θεσσαλονίκη δεν τους είδα πουθενά αλλού εκτός του σπιτιού του Κεμάλ Αττατούρκ. Ίσως γιατί μέχρι πρόσφατα το πιο παλιό τζαμί της πόλης το είχαμε τσοντάδικο ενώ τα τελευταία χρόνια αναστηλώνεται, ίσως γιατί η βίλα Αλλατίνη όπου εξορίστηκε ο τελευταίος Σουλτάνος, είναι ακόμα κτίριο διοικητικό και όχι μουσείο ή ίσως γιατί στις 19/5 οι Πόντιοι κάνανε πορεία διαμαρτυρίας εναντίον των Τούρκων έξω από το προξενείο/σπίτι του Αττατούρκ. Από την άλλη, αν έρχονται πράγματι για τον Χικμέτ, που ακριβώς πάνε; Σε κάποιο οικόπεδο/πολυκατοικία όπου έχει μια πινακίδα και λέει, εδώ γεννήθηκε ο Ναζίμ Χικμέτ; Ή μήπως σε κάποιο μουσείο ή ίδρυμα που δημιουργήσαμε για τον Χικμέτ; Στα σίγουρα δεν διάβασε ότι το προσκύνημα γίνεται στον τάφο του στην Ρωσία, ούτε ότιη επιθμία του ήταν να ταφεί στην Ανατολία.
Η άλλη ήταν ένα κείμενο του Σταύρου Τζίμα στην “Καθημερινή” όπου έπλεκε, πολύ πιο έξυπνα, το εγκώμιο του δημάρχου γράφοντας :
Εκεί που κατέληγε ο Τζίμας ήταν ότι : “Δεν αρκεί λοιπόν να θέλει η πόλη τουρίστες, πρέπει και να μπορεί να τους εξυπηρετήσει.”
Το συγκεκριμένο άρθρο ξεκινά με μια ιστορία που ο ίδιος ο Τζίμας θα μπορούσε να επιβεβαιώσει, μια και δουλεύει σε μια απόσταση 5-10 λεπτών από τον Λ. Πύργο. Παρ’ όλα αυτά δεν το έπραξε προκειμένου να διαπιστώσει ότι η ιστορία του δεν στέκει, μια και τον βόλευε στα παρακάτω.Ο σχολιαστής του άρθρου της Καθημερινής στο fb έγραφε (fb link):
Σταύρο, η συνάδελφός σου είναι τυφλή. Το πρώτο ανοιχτό μαγαζί, από το Λευκό Πύργο προς το λιμάνι, επί της Λ. Νίκης είναι κατάστημα souvenirs. Ξαναέγινε εδώ και αρκετούς μήνες, όπως ήταν και παλιά (με τα θρυλικά τσολιαδάκια).
Ο Τζίμας δεν έχει βέβαια απολύτως άδικο. Πράγματι η πόλη δεν μοιάζει έτοιμη να υποδεχθεί και να εξυπηρετήσει τον τουρισμό που ο δήμαρχος (;) φέρνει.
Οι αρμόδιοι
Με την αλλαγή της δημοτικής αρχής ο Μπουτάρης, ξέχασε τις αρχικές υποσχέσεις του, και αποφάσισε να ασχοληθεί με τον τουρισμό. Πιστεύω ότι κατά βάση έχει δίκιο ο Μπουτάρης. Η πόλη δεν έχει καμία δυνατότητα να αναπτύξει τίποτα άλλο εκτός από το λιμάνι της και τον τουρισμό. Το λιμάνι της δεν είναι στην αρμοδιότητα του δημάρχου, κακώς πιστεύω εγώ, αλλά στην αρμοδιότητα του Βενιζέλου ή αν θέλετε της κυβέρνησης.
Ο Μπουτάρης έφερε με συμφωνία που έκανε μέσα από τον πεθαμένο Οργανισμό Τουριστικής Προβολής της Θεσσαλονίκης, την Ryanair, με συμφωνία που στην συνέχεια αθέτησε και μετά άλλαξε. Στους αρχικούς προορισμούς της Ryanair είχαμε κάτι απίθανες πόλεις (όπως Στοκχόλμη και Όσλο) και στην συνέχεια ήρθαν πιο σοβαροί προορισμοί. Η Turkish Airlines, όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Μπουτάρης, τον βόλεψε μια και έχουν ένα γενικά μεγαλεπήβολο επεκτατικό σχέδιο, οπότε εντάξανε και την Θεσσαλονίκη μέσα. Η επόμενη κίνηση του Μπουτάρη ήταν να πάει επίσκεψη στο Ισραήλ προκειμένου να φέρει τουρίστες από εκεί παίζοντας και το χαρτί των Ιεροσολύμων των Βαλκανίων. Κάποιοι ήρθαν αλλά η ροή στην πορεία έπεσε.
Στο παιχνίδι των τουριστών χώθηκε και ο καινούργιος περιφερειάρχης της καρδιάς μας που πρώτος έφερε, όπως ο ίδιος λέει, τους ποδηλατόδρομους και γενικά πρώτος θα φέρει τα πάντα. Τώρα λέει ότι θα μας κατακλύσουν οι Ρώσοι. Υποθέτω ότι ο ίδιος θα το αποδώσει στον εαυτό και όχι στην εκκλησία που τους τα παίρνει χρόνια τώρα για προσκυνηματικό τουρισμό, αλλά και στην εξαγορά μιας σειράς ξενοδοχείων από Ρώσους επιχειρηματίες.
Μέσα σε όλα έρχεται να προστεθεί και η κόντρα Θωμόπουλου με Μπουτάρη που μάλλον δεν βοηθάει την κατάσταση αν και η κόντρα υπάρχει από πιο παλιά αλλά και με άλλους φορείς.
Το λογότυπο
Κάπου μέσα σε όλα αυτά υπήρξε ένας διαγωνισμός για την δημιουργία μοτο και λογοτύπου της Θεσσαλονίκης. Δεν θα σταθώ αν μου άρεσε ή όχι δεν είμαι ειδικός, το είπα από την αρχή. Θα σταθώ μόνο ότι στα τελευταία Δημήτρια, το site των εκδηλώσεων χρησιμοποιούσε ένα διαφορετικό λογότυπο με μια γοργόνα, η οποία προέκυψε από μια συζήτηση για δημιουργία καινούργιου landmark στην πόλη. Μια πόλη που έχει χτιστεί ανάμεσα σε τοπόσημα και εμείς ψάχνουμε για ένα νέο. Επίσης στο ότι το concept πίσω από το logo δεν πέρασε σε κανέναν. Δεν έγινε η κοινή ιστορία της πόλης. Βλέπεις ο καθένας μένει προσηλωμένος στην δική του ιστορία αγνοώντας το ότι μπορεί να υπάρχουν παραπάνω ιστορίες.
Παρόμοια το site με τις εκδηλώσεις του 2012 δεν είχε πουθενά το logo και βέβαια ούτε καν το site του Δήμου. Όσο για το site του Οργανισμού τουριστικής προβολής και Μάρκετινγκ της Θεσσαλονίκης, δεν μπόρεσα ακόμα να βρω το site για να δω αν έχει το logo…
Θα μπορούσαμε να δικαιολογήσουμε με διάφορους τρόπους την κατάσταση που περιγράφω. Ναι, αλλά όχι αφού έχει προηγηθεί διαγωνισμός. Ο διαγωνισμός σημαίνει ότι
α) Η πόλη διαπίστωσε ένα πρόβλημα
β) Η πόλη αποφάσισε να αποκτήσει κοινή εικόνα προς τα έξω, και
γ) Η πόλη πλήρωσε κάποιους για να ετοιμάσουν αυτήν την εικόνα.
Η πόλη, Δήμος και φορείς που ελέγχονται από τον Δήμο, δεν έχουν δικαίωμα να αγνοούν αυτή την στρατηγική και πολύ περισσότερο δεν έχουν δικαίωμα να την αλλάζουν βάση της αισθητικής του οποιουδήποτε αντιδήμαρχου ή συμβούλου. Ίσως θα πρέπει να ρωτήσετε κάποιον διαφημιστή για το νόημα της συνέπειας. Βέβαια παραμένει πάντα και το πρόβλημα των χρημάτων. Δόθηκαν κάποια χρήματα και το αποτέλεσμα αυτών των χρημάτων μένει αναξιοποίητο. Γιατί; Για να ξανακάνουμε διαγωνισμό σε ένα χρόνο; Περισσεύουν λεφτά;
Το πρόβλημα της πόλης
Μακάρι να ήταν ένα και μακάρι να είχα την λύση. Δεν θα χρειαζόταν να γράψω post.
Θα ξεπεράσω την μαλακία που μας δέρνει, σαν ανθρώπους σε αυτή την πόλη και ίσως σε αυτή την χώρα. Δεν έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε και γι αυτό πάνε όλα κατά διαόλου. Ούτε θα θίξω την γνωστή τάση μας του ότι είναι δημόσιο και δεν μπορώ να το οικειοποιηθώ, δεν μ αφορά. Θα σταθώ σε αυτό που φαίνεται από όλα τα παραπάνω.
Δεν υπάρχουμε σαν πόλη, εννοώ δεν έχουμε την συνείδηση της πόλης και δεν την έχουμε γιατί δεν έχουμε κοινή ιστορία να διηγηθούμε. Δεν υπάρχει η κοινή αφήγηση. Αν ρωτήσουμε 5 τυχαίους ανθρώπους να μας πουν τι είναι γι αυτούς η Θεσσαλονίκη θα μας δώσουν πιθανότατα 5 διαφορετικές εκδοχές. Ελάχιστες είναι οι οικογένειες που είναι πραγματικά από την Θεσσαλονίκη, που ήταν Θεσσαλονικείς πριν η Θεσσαλονίκη γίνει κομμάτι του ελληνικού κράτους, με εξαίρεση τους εβραίους τη πόλης. Η πλειοψηφία μας προέρχεται είτε από περιοχές της Β. Ελλάδας, είτε από τους χωροφύλακες της Κρήτης και τους Δ.Υ. της πελοποννήσου που μας στείλανε το 1912, είτε από τον Πόντο και την Μ.Ασία με τους πρόσφυγες του 1922. Δυστυχώς η πλειοψηφία προσδιορίζεται μέσα από την καταγωγή των γονιών του. Επίσης η πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης δεν ξέρουν ή τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα δεν ξέρανε την ιστορία της πόλης τους.
Ο Μπουτάρης προσπάθησε, με πρόσχημα ότι στην κρίση τους θέλουμε για τα λεφτά τους, να πουλήσει τους ισραηλινούς τουρίστες στην Θεσσαλονίκη και ως ένα σημείο και του Τούρκους. Μάταια. Η συντηρητική πόλη μιας συντηρητικής χώρας δεν θέλει να ακούσει τίποτα για πολυπολιτισμό. Είμαστε Έλληνες. Είμαστε Πόντιοι. Είμαστε Μακεδονές. Ενίοτε όλα μαζί.
Θεσσαλονικείς δεν είμαστε.
Υπάρχει μια ιστορία που διηγείται ο Γάλλος φιλόσοφος Edgar Morin για τον πατέρα του που έφυγε χωρίς διαβατήριο από την Θεσσαλονίκη και φτάνοντας στην Γαλλία δήλωσε σαν εθνικότητα Θεσσαλονικιός. Κατάφερε και τους έπεισε και έμεινε για ένα χρόνο σαν Θεσσαλονικιός ώσπου πήρε Γαλλικό διαβατήριο. Την ιστορία την διηγείται στην ταινία του Amaraggi “Salonika, city of silence”. Σήμερα πόσοι είναι έτοιμοι να δηλώσουν και να το εννοούν ότι είναι Σαλονικιοί, με τον ίδιο τρόπο όπως ο πατέρας του Morin;
Οι άλλοι τι ιστορία λένε;
Ωραία να μιλάω για διήγηση ιστορίας αλλά τι εννοώ; Αυτές τις μέρες είδα δυο video να κυκλοφορούν. Το ένα ελληνικό και προσπαθεί να πουλήσει την Κρήτη και το άλλο Ολλανδικό και προσπαθεί να πουλήσει την Ολλανδία γενικά και το Άμστερνταμ ειδικά.
Το κρητικό video είναι δουλειά της περιφέρειας και προσπαθήσει να πουλήσει μια ιστορία συγκεκριμένη. Ούτε παραλίες, ούτε ήλιο, ούτε εκκλησίες ούτε λίγο κρασί και τ αγόρι μου. Θέλει να πουλήσει ένα πράγμα. Αυτό που μας έκανε γνωστούς και συμπαθητικούς στους ψυχρούς βορειοευρωπαίους
Εμένα με συγκίνησε και νομίζω ότι πετυχαίνει τον σκοπό του. Λέει μια ιστορία και τονίζει ένα πράγμα.
Θα μου πείτε είναι μια ολόκληρη περιοχή και θα σας πω ότι έτσι πουλιέται ο τουρισμός. Η Θεσσαλονίκη δεν είναι τουριστικός προορισμός. Είναι ο ενδιάμεσος σταθμός. Ώσπου να γίνει προορισμός χρειάζεται χρόνο και σχεδιασμό μακρόπνοο και όχι πασαλείμματα.
Αλλά ας δούμε και το Άμστερνταμ, πως πουλάει τον εαυτό του μέσα από ένα video γαι την Ολλανδία
Τι αντίστοιχο έχουμε δει γι ατην Θεσσαλονίκη; Ποιά είναι η διήγησή μας; Ελπίζω όχι πάλι η παπαριά του Μ. Αλέξανδρου που δεν είδε ποτέ την πόλη.
Η προώθηση του τουρισμού.
Δεν είναι δουλειά του δημάρχου. Με αυτό δεν θέλω να πω ότι δεν πρέπει να ασχολείται. Οπωσδήποτε πρέπει να ασχολείται. Σε τι επίπεδο; Μα στο επίπεδο των υποδομών. Στο αρχικό βίντεο ο κ. Πέγκας λέει ότι η πόλη δεν ήταν έτοιμη να υποδεχτεί τουρίστες μια και δεν είχε ούτε μια πινακίδα στα αγγλικά. Να υποθέσω ότι σήμερα υπάρχουν πινακίδες τουλάχιστον σε 6 γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ρώσσικα, Εβραϊκά και Τούρκικα); Αν όχι γιατί;
Πρόσφατα ήμουν στην Βαρκελώνη, δεν τολμώ να κάνω σύγκριση, αλλά και στην Τζιρόνα. Οι δυο πόλεις είχαν δωρεάν ασύρματο Wi-fi που μπορεί να μην κάλυπταν όλη την πόλη αλλά καλύπτανε αρκετά κεντρικά σημεία. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης που ακριβώς έχει; Θα μου πείτε ότι δεν υπάρχουν λεφτά. Θα σας πω ότι λέτε μαλακίες. Το wifi σήμερα σε τουριστικούς προορισμούς είναι έξοδο διαφήμισης. Για να γίνω κατανοητός. Ξέρετε πόσες φωτογραφίες μοιράζονται κάθε μέρα μέσω κινητού στο Instagram; 40 εκατομμύρια. Στο Facebook; Κατά μέσο όρο 300 εκατομμύρια την ημέρα. Δίνοντας την δυνατότητα να το κάνουν χωρίς το κόστος των εταιριών κινητής τηλεφωνίας, ο Δήμος δημιουργεί διαφημιστικές καμπάνιες με μόνο κόστος το wifi. Καμπάνιες πολύ πιο δυνατές και φθηνές από τις κλασικές.
Η Θεσσαλονική όπως είπα και πιο πάνω δεν είναι τόπος προορισμού αλλά ενδιάμεσος σταθμός. Η Κεντρική Μακεδονία όμως σαν περιφέρεια έχει να πουλήσει πολλά και διαφορετικά κομμάτια και η Θεσσαλονίκη σαν ενδιάμεσος σταθμός έχει επίσης να ωφεληθεί. Η Χαλκιδική συγκεντρώνει έτσι και αλλιώς το μεγαλύτερο κομμάτι του τουρισμού και έπρεπε ούτως ή άλλως να συμμετέχει με το μεγαλύτερο κομμάτι στα έξοδα προβολής της περιοχής αλλά και στα λεφτά που πληρωθήκανε στην Ryanair και όπου αλλού. Αυτό όμως δεν μπορεί να το απαιτήσει ο δήμαρχος μιας άλλης πόλης. Η Κατερίνη με τον Όλυμπο και το Διον έχει επίσης να ωφεληθεί από μια συντονισμένη προσπάθεια στην οποία θα πρέπει να συμμετέχει επίσης οικονομικά. Η Βέροια με την Βεργίνα αλλά και το Σέλι το χειμώνα, είναι ακόμα ένας πόλος αλλά και συνέταιρος στα έξοδα, Αντίστοιχα η Πέλλα με το Καϊμάκτσαλάν αλλά και την Βεγορίτιδα ενδείκνυται για τουρισμό εκτός καλοκαιρινών μηνών. Η Σέρρες με την Κερκίνη, το σπήλαιο της Αλλιστράτης.
Αυτές οι περιοχές έχουν μια κύρια είσοδο για τουρισμό εκτός Ελλάδας και αυτή η είσοδος είναι το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης και το λιμάνι της. Δεν μένει παρά να πάρουμε ρόλους και να δημιουργήσουμε μια ιστορία που θα πρέπει να την πουλήσουμε μοντέρνα. Η Χαλκιδική συμμετέχει σε πάρα πολλές τουριστικές εκθέσεις. Πόσο πιο σοβαρό και ολοκληρωμένο θα ήταν να συμμετέχει μόνο η Περιφέρεια και να πουλάει την Χαλκιδική και την Πιερία για το καλοκαίρι, την Ημαθία και Πέλλα για τον χειμώνα την Θεσσαλονίκη για αποδράσεις Σαββατοκύριακου και όλες τις άλλες περιοχές για όλο το χρόνο. Από εκεί και μετά η κάθε περιοχή μπορεί να δουλέψει και να καλυτερέψει τις υπηρεσίες που έχει να προσφέρει στον επισκέπτη. Να δημιουργήσει πόλους έλξεις οι οποίοι θα αποφέρουν έσοδα. Να εκπαιδεύσει του επαγγελματίες στον τομέα του τουρισμού αλλά και τις εστίασης. Να ελέγχει αυτές τις υπηρεσίες κόβοντας κώλους όταν δεν είναι σωστές. Εκεί έγκειται και η δουλειά του κάθε δημάρχου.
Υπάρχουν πάρα πολλά και ίσως ανυπέρβλητα εμπόδια όπως του χρόνου λειτουργίας των αρχαιολογικών χώρων και γενικά όλων όσων απαιτούν αποφάσεις κεντρικής διοίκησης, ή το ότι η καταπληκτική εγκατάσταση στον Λευκό Πύργο που στοίχισε 800.000 ευρώ είναι μόνο στα ελληνικά, λες και μόνο Έλληνες τουρίστες θέλαμε. Νομίζω όμως οτι εκεί είναι που θα πρέπει να δοθούν οι μάχες και όχι σε ταξιδάκια προς “άγραν” τουριστών. Ξέρω ότι οι ενστάσεις είναι πολλές και έχουν να κάνουν με πολιτικούς και φιλοδοξίες. Εγώ όμως από την άλλη λέω ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Οτιδήποτε άλλο είναι καταδικασμένο να πεθάνει. Εκτός και αν θέλουμε να πληρώνει ο Δήμος και να εισπράττουν συγκεκριμένοι και η ανεργία να συνεχίζει να καλπάζει.
Pingback: Όταν ο τουρισμός πάει περίπατο | Η καλύβα ψηλά στο βουνό