50 χρόνια μονοπώλιο

Τώρα που βγήκε ο Obama ίσως είναι καιρός να δούμε εδώ τι θα κάνουμε.

Τα αυτοκίνητα του ΟΑΣΘ κυκλοφορούσανε την άνοιξη με ένα poster που διαφήμιζε τα 50 χρόνια προσφοράς του ΟΑΣΘ στην πόλη. Επειδή οι μνήμες των κατοίκων είναι όπως του χρυσόψαρου, σκέφτηκα να ξεκινήσω μια σειρά post για να τιμήσω και εγώ με την σειρά μου τον ΟΑΣΘ. Για να μπορέσω να το κάνω θα πρέπει να πάω πίσω στον χρόνο πρωτού δημιουργηθεί η εταιρία, την εποχή στην οθωμανική Θεσσαλονίκη εμφανίστηκαν τα ιππήλατα τραμ.

Ιππήλατα και ηλεκτροκίνητα τραμ

Από τον κ. Γρηγορίου με την πολύ αξιόλογο site μαθαίνουμε ότι :

“Με Σουλτανικο Ιραδε, στις 11 Σεπτεμβριου 1889, ανετεθηκε η κατασκευη και η εκμεταλλευση του τροχιοδρομου της Θεσσαλονικης – μεχρι τις 16 Απριλιου 1912 – στη Βελγικη “Εταιρεια Τροχιοδρομου και Ηλεκτροφωτισμου Θεσσαλονικης” (Compagnie de Tramways et d’ Eclairage Electrique de Salonique), η οποια διορισε τον Γαλλο μηχανικο M. Kaul, για διευθυντη της. Η πρωτη γραμμη στρωθηκε σε μηκος 10 χλμ., απο τον Αλευρομυλο Αλλατινι μεχρι το Τελωνειο.  Τα εγκαινια του Ιππηλατου τραμ εγιναν στις 28 Μαιου 1893…”

Το πρώτο που βλέπουμε είναι ότι ακόμα και στην εποχή του Σουλτάνου υπήρχαν συμβάσεις ΣΔΙΤ . Το δεύτερο ότι εμπιστεύθηκε μια ευρωπαϊκή εταιρία με υποδομή αλλά και τεχνογνωσία και όχι αμαξάδες που γίνανε λεωφορειατζήδες.

“Η συμβαση υπεγραφη μεταξυ της Οθωμανικης Αυτοκρατορικης κυβερνησης, την οποια εκπροσωπησε ο Ζιχνη Πασας και του Χαμδη Βεη Εφεντη, προκριτου και αργοτερα Δημαρχου Θεσσαλονικης. Βασει της συμβασης αυτης παραχωρηθηκε το δικαιωμα εκμεταλλευσης των τροχιοδρομων μεχρι τις 15 σεπτεμβριου 1957. Συμπτωση η παιγνιδι της ιστοριας.”

Σ’ αυτήτην χώρα τίποτα δεν είναι σύμπτωση.

“Το 1907 το τραμ εγινε ηλεκτροκινητο. (Το πρωτο ηλεκτροκινητο τραμ κυκλοφορησε στις 14/6/1908). Τοτε παραγγελθηκαν στο Βελγικο εργοστασιο “Atelier de Construction Electrique de Charlerois”, 30 οχηματα εφοδιασμενα με κινητηρες 27-30 ιππων που ανεπτυσαν ταχυτητα 15-20 χλμ/ωρα.”

Η εξέλιξη ήρθε μέσα σε 14 χρόνια, σχετικά γρήγορα. Το απώγειο του Τραμ φαίνεται να είναι πριν τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο όπου ” Το 1934 οι τροχιοδρομοι ειχαν γραμμες συνολικου μηκους 25 χλμ. και διεθεταν 102 οχηματα. Καποιες σκεψεις για επεκταση της τροχιοδρομικης γραμμης προς την Τουμπα και την Καλαμαρια εμειναν τελικα απραγματοποιητες”

Και μετά τον εμφύλιο ήρθε η ώρα του ξηλώματος ” Στις 8 Μαιου 1954, ξηλωθηκε η γραμμη της Β. Ολγας, ενω το 1957, με διαφορες προφασεις διακοπηκε η λειτουργια του τραμ, και η εκμεταλλευση των αστικων συγκοινωνιων ανατεθηκε στο νεοσυστατο τοτε ΟΑΣΘ.” Επι υπουργίας, στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων του Κωσταντίνου Καραμανλή. Βέβαια, από ότι φαίνεται το σχέδιο ήταν γενικότερο.

Η ιστορία του ΟΑΣΘ αρχίζει μ ετον θάνατο του τραμ.

ΟΑΣΘ

Η ιστορία όπως την εξιστορεί ο ίδιος ο οργανισμός έχει ως εξής :

“Μεταξύ 1930-35 κυκλοφορούν νέα αυτοκίνητα με 20 έως 25 θέσεις που κινούνται παράλληλα με τους τροχιοδρόμους και με ανταγωνιστικές μ’ αυτούς σχέσεις.

Το 1936 δημιουργούνται με νόμο οι Κοινές Διευθύνσεις που περιέλαβαν τις λεωφορειακές γραμμές.

Το 1940 η πόλη διαθέτει, ήδη, 150 αστικά λεωφορεία των 40 θέσεων που ανήκουν σε ιδιώτες αυτοκινητιστές. Στο ίδιο διάστημα γίνεται η εξαγορά της Βελγικής Εταιρείας από το Δημόσιο και δημιουργείται η Κρατική Εκμετάλλευση Τροχιοδρόμων και Ηλεκτροφωτισμού Θεσσαλονίκης (Κ.Ε.Τ.Η.Θ.).“

“Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου και της Κατοχής στην Ελλάδα, επιστρατεύονται και καταστρέφονται όλα τα λεωφορεία. Οι συγκοινωνίες εξυπηρετούνται μόνο από τις γραμμές του Τραμ.

Το 1947 δημιουργούνται τα ΚΤΕΛ και αναλαμβάνουν την εξυπηρέτηση της Θεσσαλονίκης χωρίζοντάς την σε τρεις τομείς.

Το 1952 τα τρία ταμεία ιδιοκτητών λεωφορείων που υπάρχουν συγχωνεύονται σε ένα, το Κ.Τ.Ε.Α.Λ.Θ., με συνολική δύναμη 243 λεωφορείων. Τους Τροχιοδρόμους αναλαμβάνει η “Κρατική Εκμετάλλευση Τροχιοδρόμων Θεσσαλονίκης” (ΚΕΤΘ) ενώ ο τομέας φωτισμού περιέρχεται στη ΔΕΗ.

Το 1957 ιδρύεται ο Ο.Α.Σ.Θ. με το Νομοθετικό Διάταγμα 3721, που αναλαμβάνει αποκλειστικά την εξυπηρέτηση των αστικών συγκοινωνιών της πόλης, με υπογραφή σχετικής σύμβασης με το κράτος. Παράλληλα καταργούνται οι Τροχιοδρόμοι και αποσύρονται από την κυκλοφορία τα Τραμ. Αυτήν την περίοδο ο Ο.Α.Σ.Θ. διαθέτει 283 λεωφορεία των 60 και 80 θέσεων.

Το 1978 αποκτά ο Ο.Α.Σ.Θ. τα πρώτα αρθρωτά λεωφορεία στην Ελλάδα, των 150 θέσεων.

Το 1979 επεκτείνεται, με το Ν. 866/79 η αστική συγκοινωνία και στην προαστιακή περιοχή της Θεσσαλονίκης, με συγχώνευση μέρους από τα ΚΤΕΛ του Νομού Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα επέκταση της διάρκειας της σύμβασης με το κράτος μέχρι το 2000

Την ίδια εποχή σταματά να λειτουργεί και μία άλλη μορφή ημιαστικής ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας που γίνονταν με μικρά πλοία που εξυπηρέτησαν παραθεριστικές κύρια ανάγκες τους θερινούς μήνες, με παράκτιες γραμμές για την Αρετσού – Περαία – Αγία Τριάδα (Πολύ βολικά για τον ΟΑΣΘ θα συμπλήρωνα)

Στις 30 Απριλίου 2001 με τον Νόμο 2898/2001 υπεγράφη η νέα Οικονομική Συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και του Ο.Α.Σ.Θ. που ισχύει μέχρι το 2009.

Στις 4 Αυγούστου 2003 υπεγράφη συμπληρωματική οικονομική συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ο.Α.Σ.Θ., που επίσης ισχύει έως το 2009 και επεκτάθηκε η περιοχή του Ο.Α.Σ.Θ. σε 15 νέους Δήμους.“

Με αποτέλεσμα όλα τα φιλέτα του Ν. Θεσσαλονίκης να εξυπηρετούνται από έναν οργανισμό του οποίου τους μετόχους δεν ξέρουμε. Ένας οργανισμός που όχι μόνο δεν επέτρεψε να αναπτυχθεί άλλη μορφή συγκοινωνίας αλλά “έκλεισε”, με την βοήθεια του κράτους, τον ανταγωνισμό. Και όλα αυτά σε μια χώρα που ανήκει στην ΕΕ και έχει και επιτροπή ανταγωνισμού. Αλήθεια, όταν πάνε να κλείσουν την δημόσια Ολυμπιακή που δεν είναι και μονοπώλιο πια, τι θα πρέπει να κάνουν για το ιδιωτικό μονοπώλιο του ΟΑΣΘ.

Στο επόμενο η οικονομική διάσταση του θέματος