Το Κρατικό Θέατρο του Παραλόγου

Πριν ξεκινήσετε να διαβάζετε το κείμενο, θα ήθελα να λάβετε υπόψη σας δυο πολύ βασικά πράγματα. Το πρώτο είναι ότι το κείμενο δεν μιλάει για την αξία ή όχι του έργου του ΚΘΒΕ και δεύτερο το κείμενο δεν μιλάει για το όποιο έργο επιτελεί η ΕΜΣ. Έχω άποψη και για τα δυο αλλά δεν είναι το θέμα μου σήμερα.

Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια μικρή ανασκόπηση της ιστορίας των δυο οργανισμών της πόλης. Του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ) και της ΕΤαιρίας Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ). Τα αποσπάσματα της ιστορίας τους είναι αντιγραφή από τα site των οργανισμών.

 Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ιδρύθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1961 και εγκαινίασε τη δραστηριότητά του το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς με παραστάσεις της τραγωδίας του Σοφοκλή “Οιδίπους Τύραννος”, στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Πρώτος πρόεδρός του υπήρξε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς και πρώτος διευθυντής του ο σκηνοθέτης Σωκράτης Καραντινός. Από το Δεκέμβριο του 1961 το Κ.Θ.Β.Ε. άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στο Βασιλικό Θέατρο, ενώ το φθινόπωρο του 1962 εγκαταστάθηκε στο νεόκτιστο τότε κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.

 

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών ιδρύθηκε στις 29 Απριλίου 1939 από επίλεκτα μέλη της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης που ανήκαν στον πνευματικό και εμπορικό κόσμο της χώρας. Οι άνδρες αυτοί, Μακεδόνες στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους, απέβλεψαν στη δημιουργία οργανισμού, ο οποίος θα είχε σκοπό την περισυλλογή, καταγραφή, ταξινόμηση, διατήρηση, μελέτη και δημοσίευση παντός γλωσσικού, αρχαιολογικού, αρχειακού, λαογραφικού υλικού και λαϊκής τέχνης που σχετίζεται με τη Μακεδονία. […] Με αυτό τον τρόπο η Εταιρεία κατέστη νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. […] Το κυριότερο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου, από την ίδρυση της Εταιρείας, ήταν η εξασφάλιση οικοπέδου για την ανέγερση των κτηριακών εγκαταστάσεών της. Χάρη στις ενέργειες του τότε γενικού γραμματέα της Εταιρείας Αλεξάνδρου Λέτσα και την πλήρη κατανόηση και συμπαράσταση του τότε Υπουργού Οικονομικών Σωτηρίου Γκοτζαμάνη, παραχωρήθηκε στην Εταιρεία από το Δημόσιο δωρεάν χώρος δύο χιλιάδων μέτρων κοντά στο Λευκό Πύργο, καθώς και ποσό ικανό για την ανέγερση του πρώτου μεγάρου της Εταιρείας. […] Η Εταιρεία διαθέτει σήμερα τρία κτήρια συνεχόμενα, τα οποία αποτελούν ένα από τα καλύτερα κτηριακά συγκροτήματα της Ευρώπης. Στο πενταόροφο κτήριο Α΄ στεγάζεται η διοίκηση, το Λογιστήριο, η Βιβλιοθήκη, το Bιβλιοπωλείο, η αίθουσα τελετών, το εντευκτήριο, και τα επιστημονικά τμήματα Εκδόσεων, Ιστορικών Μελετών και Γλωσσολογίας. Στο κτήριο Β΄ στεγάζεται ο κινηματογράφος «Αριστοτέλειον», το Θέατρο, στο όποιο λειτουργεί ως μισθωτής το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, η Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης ως μισθωτής, η Πινακοθήκη και η αίθουσα συνεδρίων με δυνατότητα μεταφράσεως σε τρεις γλώσσες. Στο κτήριο Γ΄ στεγάζονται τα καμαρίνια των ηθοποιών, τα γραφεία διοικήσεως του Θεάτρου, η πλάγια κινητή σκηνή και οι χώροι παρασκευής σκηνικών.

Αυτό που δεν λέει το κείμενο της ΕΜΣ είναι την πολιτική κατάσταση της εποχής που έχτιζε μέγαρα. Μας λέει όμως ξεκάθαρα ότι το οικόπεδο φιλέτο καθώς και το αρχικό ποσό για την ανέγερση του πρώτο κτιρίου δόθηκε από την ελληνική κυβέρνηση επί υπουργίας Γκοτζαμάνη σε ένα νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Αποσιωπιεί βέβαια το παρελθόν του Γκοτζαμάνη. Κατοχικός δοσίλογος υπουργός. Επίσης ότι έχτισε τα υπόλοιπα κτίρια επί παντοδυναμίας συγκεκριμένου πολιτικού για την εκρίβεια όταν την δύναμη είχε ο “Μακεδoνάρχης”, κατοπινός “Εθνάρχης” Κωνσταντίνος Καραμανλής. Το νεοϊδρυθέν ΚΘΒΕ ήταν ο πρώτος νοικάρης ενός κτιρίου που όλως τυχαίως (;) κτίστηκε έχοντας θέατρο μέσα τους από ένα ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου που μέσα στους σκοπούς του δεν ήταν να οργανώνει θεατρικές παραστάσεις. Υποθέτω ότι τα νοίκια και του ΚΘΒΕ βοήθησαν ώστε να χτιστούν και τα υπόλοιπα 2 κτίρια.

Μια ιστορία που δεν γράφεται εδώ και που μπορούμε να δούμε σε άλλες σελίδες (1) και κυρίως σε αυτή από όπου και το απόσπασμα που ακολουθεί, είναι ότι το κτήριο της ΕΜΣ ανακαινίστηκε με λεφτά τηε ΕΕ από το ελληνικό δημόσιο το 1997

Ο αμαρτωλός Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης – Θεσσαλονίκη 1997 κατάφερε να κληροδοτήσει στην πόλη μια σειρά κτηρίων, έστω και αν τα περισσότερα παραδόθηκαν περί το 2000. Η παλιά, κλασική ιταλική σκηνή του Θεάτρου της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών του Κασσάνδρα ξαναχτίστηκε εσωτερικά, για λόγους που ακόμη και σήμερα μου παραμένουν άγνωστοι: Δεν μπορώ να βρω άλλον λόγο – πλην της ρεμούλας – για να εξηγήσω πώς ένα θέατρο 35 ετών αποφασίστηκε ουσιαστικά να ξαναφτιαχτεί εκ βάθρων, με κόστος που θα επέτρεπε την ανέγερση ενός νέου. Λεφτά υπήρχαν, όμως, κι έτσι κάθε παλιό θέατρο έπρεπε να ακολουθήσει τη μοίρα της “ανακαίνισης”. Ακριβώς απέναντι από το Θέατρο της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών (αυτής της ημι-φασιστικής οργάνωσης στην οποία χαρίστηκε το θέατρο από τον θείο Καραμανλή και η οποία εξακολουθεί να εισπράττει παχυλά ενοίκια για τη χρήση του) το Βασιλικό Θέατρο, έργο του Δοξιάδη, πέρασε από τη δοκιμασία της κατεδάφισης και μετουσιώθηκε σε ένα κτήριο τρεις φορές μεγαλύτερο.

Την εποχή της μετακόμισης του ΚΘΒΕ από τα προσωρινά γραφεία της Βασ. Όλγας προς το ανακαινισμένο πια κτίριο της ΕΜΣ, έτυχε να έχω κάποια πολύ κοντινή σχέση με άτομο που εργαζόταν με σύμβαση ορισμένου χρόνου στο ΚΘΒΕ. Μου είχε πει τότε ότι υπήρχε κόντρα μεταξύ του τότε διευθυντή του, Διαγόρα Χρονόπουλουλ και της ΕΜΣ γιατί ενώ είχε ανακαινιστεί το κτίριο με λεφτά του ελληνικού δημοσίου η ΕΜΣ ζητούσε άυξηση στο ενοίκιο στα 400 εκ. δραχμές τον χρόνο. Τελικά τα βρήκαν, δεν ξέρω αν δεν δόθηκε αύξηση ή ήταν μικρότερη, και μετακόμισαν στο κτίριο.

(Λίγο αργότερα και με διευθυντή τον Βίκτωρα Αρδίττη κλήθηκα να κάνω μια αυτοψία προκειμένου να τους προτείνω να εγκατασταθεί ένα τοπικό δίκτυο και να συνδεθούν επιτέλους οι σταθμοί εργασίας έτσι ώστε να κάνουν χρήση λιγότερων περιφερειακών (σκάνερ, εκτυπωτών κ.λ.π.) Όταν πήγα να δω που κατέληγε η δομημένη καλωδίωση που είχε εγκατασταθεί με την ανακαίνιση του κτιρίου έπαθα σοκ. Μόνο δομημένη δεν ήταν. Τα καλώδια καταλήγαν στο ισόγειο σε ένα χώρο και δημιουργούσανε έναν “καταράκτη” καλωδίων. Ήθελε αρκετή δουλειά για να βρεις που κατέληγε κάθε καλώδιο. Άσε που  ήδη οι τεχνικοί είχαν καταστρέψει την καλωδίωση για να εξυπηρετήσουν άλλες ανάγκες των υπαλλήλων.)

Η παρένθεση ήταν απλά για να δείξω το επίπεδο της ανακαίνισης…

Αυτά λοιπόν τα στοιχεία αφορούν στο παρελθόν. Ας έρθουμε στο παρόν. Σήμερα λοιπόν η ΕΜΣ στο site της έχει ανακοίνωση (pdf link) όπου ενημερώνει ότι θα εκδικαστεί αίτηση έξωσης του ΚΘΒΕ για χρέη υψους 195.000€ αν και τα συνολικά χρέη, για περίπου ένα έτος, είναι γύρω στις 250.000 € Από την ανακοίνωση κρατάω ορισμένα σημεία :

Σημειωτέον ότι, βάσει της νομοθεσίας, η Ε.Μ.Σ. πληρώνει στο Δημόσιο φόρο 20% επί των μισθωμάτων τα οποία, όμως, δεν εισέπραξε! Ταυτόχρονα δύο αλλεπάλληλοι νόμοι μείωσαν δραστικά όσα μισθώματα καταβάλλουν το Δημόσιο και τα Ν.Π.Δ.Δ. όπως το Κ.Θ.Β.Ε.

Συγκρατώ ότι τα 250.000€ είναι το δραστικά μειωμένο μίσθωμα που δεν κατέβαλε για ένα περίπου χρόνο το ΚΘΒΕ

Το Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών ανηγέρθη χάρις σε μεγάλες δωρεές και στην παλλαϊκή συνεισφορά των Βορείων αποκλειστικά Ελλήνων ώστε τα έσοδά του να υποστηρίζουν τον αποκλειστικό καταστατικό σκοπό μας που είναι η υπεράσπιση της Μακεδονίας.

Μου είναι δύσκολο να ξεπεράσω αυτό που διαβάζω. Δεν έρχονται σε ευθεία αντίθεση με αυτό που λένε στο site τους; Δηλαδή ότι η ελληνική κυβέρνηση τους παραχώρησε το οικόπεδο-φιλέτο καθώς και ικανό ποσό για την ανέγερση του κτιρίου; Με το που το κτίσανε δεν είχανε απ’ ευθείας πελάτη το δημόσιο μέσω του ΚΘΒΕ; Και μου είναι δύσκολο να το ξεπεράσω, κυρίως λόγω της τελευταίας παραγράφου της ανακοίνωσης :

Καλούνται, λοιπόν, οι εν λόγω συντεχνίες και ο υπεύθυνος Αναπληρωτής Υπουργός «Πολιτισμού» να ανακοινώσουν πόσοι ακριβώς ηθοποιοί, τεχνικοί, άλλοι καλλιτέχνες και υπάλληλοι του Κ.Θ.ΒΕ πληρώνονται από το υστέρημα του χειμαζομένου Ελληνικού Λαού, πόσο ακριβώς πληρώνονται, για ποιο ακριβώς έργο και επί πόσον χρόνον.

Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί.

Η αλήθεια όμως είναι ότι νομικά έχουν δίκιο. Το ΚΘΒΕ είναι μπαταχτσής νοικάρης και έχουν κάθε δικαίωμα να του κάνουν έξωση αφού δεν πληρώνει. Να δούμε λίγο και το ΚΘΒΕ;

To ΚΘΒΕ λοιπόν έχει, σύμφωνα με το site του 6 σκηνές :

Το Βασιλικό που του ανήκει με 721 θέσεις

Την σκηνή Σωκράτης Καραντινός στην μονή Λαζαριστών με χωρητικότητα 621 θέσεις που ανήκει κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στο ΚΘΒΕ

Το μικρό θέατρο της μονής Λαζαριστών με 150 θέσεις που όπως είπαμε ανήκει κατά ένα μεγάλο ποσοστό στο ΚΘΒΕ

Το θέατρο Γης στο νταμάρι Τριανδρίας, το οποίο είναι ανοικτό, με 4.332 θέσεις και από ότι καταλαβαίνω ανήκει στο ΚΘΒΕ. (Αλήθεια με αυτό το “Οι αίθουσες του Κ.Θ.Β.Ε., διαθέτουν άρτιο τεχνικό εξοπλισμό…” τι θέλει να πει ο ποιητής; Κανένας δεν το είδε να το αλλάξει; Για ανοιχτό θέατρο πρόκειται)

Το Θέατρο Δάσους με 3.894 θέσεις επίσης ανοικτό και που ανήκει στο ΚΘΒΕ και που όπως βλέπω και εδώ “Οι αίθουσες του ΚΘΒΕ διαθέτουν άρτιο τεχνικό εξοπλισμό…”

Καθώς και δυο αίθουσες στην ΕΜΣ το Θέατρο στην ΕΜΣ με 727 θέσεις και το νέο Υπερώο στην ΕΜΣ με 118 θέσεις που όπως ήδη ξέρουμε νοικιάζει από την ΕΜΣ.

Στις 3/1/2013 με ανακοίνωση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ και σημερινού καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ ανακοινώνεται η αναστολή λειτουργίας της μονής Λαζαριστών διότι :

Απλά θεωρείται πλέον ζημιογόνα υπερβολή η συμμετοχή του Κ.Θ.Β.Ε. σε έναν τέτοιο φορέα που απαιτεί πάνω από 300.000 ευρώ το χρόνο. Κανείς μας δεν μπορεί και δεν δικαιούται να προκαλεί την κοινωνία και τον δοκιμαζόμενο Έλληνα πολίτη γιατί αυτός πληρώνει το ανωτέρω ποσό μέσω της φορολογίας του.

Μάλιστα κλείνει η ανακοίνωση με το :

Το ότι το Κ.Θ.Β.Ε. εκ του καταστατικού του παρέχει κοινωνικό και πνευματικό αγαθό δεν σημαίνει ότι απαλλάσσεται από τις υπέρογκες δαπάνες, που τώρα όσο ποτέ άλλοτε είναι επιτακτική ανάγκη να μειωθούν.

Αργότερα (ένα μήνα μετά δηλαδή) ο καλλιτεχνικός διευθυντής επιστρέφει με ανακοίνωση όπου ζητάει από τους υπόλοιπους εταίρους στην μονή Λαζαριστών να επανεξετάσουν το θέμα μαι και αυτός απλά μια αναστολή καλλιτεχνικής λειτουργίας έκανε, λες και το θέατρο παράγει κάτι άλλο. Λίγο αργότερα το ΚΘΒΕ επέστρεψε στην μονή Λαζαριστών  ζητώντας να ξαναδούνε το ποσοστό συμμετοχής του το οποίο ήταν 71,1%.

Αυτά επίσης είναι πρόσφατη ιστορία. Αλλά ας περάσουμε στα μαθηματικά.

Το 71.1% του ποσοστού ενός πολιτιστικού συγκροτήματος όπως αυτό της μονής Λαζαριστών με συνολική χωρητικότητα 771 θέσεων είναι 300.000€ χ 71,1% = 213.000€

Το 100% ενός άλλου χώρου όπως της ΕΜΣ με συνολική χωρητικότητα 845 θέσεων είναι, σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΜΣ, 250.00€

Βλέπετε κάποιο λάθος στα μαθηματικά; Στην μονή Λαζαριστών μπορεί να δίνει 213.000 για το 71,1%  αλλά αυτό αποτελεί και ποσοστό ιδιοκτησίας, εν αντιθέσει με την περίπτωση της ΕΜΣ, όπου πληρώνει για το 100% των εξόδων ενός χώρου που δεν του ανήκει.

Αν λοιπόν “το Κ.Θ.Β.Ε. εκ του καταστατικού του παρέχει κοινωνικό και πνευματικό αγαθό δεν σημαίνει ότι απαλλάσσεται από τις υπέρογκες δαπάνες, που τώρα όσο ποτέ άλλοτε είναι επιτακτική ανάγκη να μειωθούν.” δεν θα έπρεπε να είχε σκεφτεί σαν λύση την αποχώρηση από την ΕΜΣ; Μη μου πείτε ότι το πρόβλημα ήταν οι 100 θέσεις. Ούτε υποθέτω ότι το θέμα είναι ότι η Λαζαριστών είναι στην …Σταυρούπολη. Οι καλές παραστάσεις μαζεύουν θεατρόφιλους από παντού και αν θέλουν έχουν πάντα την δυνατότητα να ανεβάσουν τις “πιασάρικες” στο Βασιλικό που είναι απέναντι από την ΕΜΣ και με 721 θέσεις.

Εκτός και αν το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό και είναι κυρίως πολιτικό. Εκτός και αν είναι πιο σημαντικό να μην χάσει η ΕΜΣ τον μεγαλύτερο πόρο εξασφαλισμένων εσόδων της μια και δεν πιστεύω να βρουν άλλον να νοικιάσει το κτίριό τους αυτή την εποχή στην Θεσσαλονίκη. Εδώ που τα λέμε δεν νομίζω σε καμία εποχή να μπορούσαν να βρουν κάποιον άλλο.

Τελικά σε ποιον έχει υποχρέωση το ΚΘΒΕ;